Namazın Farzları
Namazın Farzları Kaçtır?
Namazın on iki tane farzı vardır. Bunların altısı namazın dışında, altısı içindedir. Namazın dışındaki altı farz, namaza başlamadan önce bulunması gereken farzlardır. Bunlara namazın şartları da denir.
Namazın içindeki altı farz da namaza başladıktan sonra bulunması gereken farzlardır. Bunlara da namazın rükünleri denir.
Namazın Dışındaki Farzlar Nelerdir?
Namazın şartları, yani dışında bulunan farzları şunlardır:
- Hadesten taharet
- Necasetten taharet
- Setr-i avret
- Istikbal-i kıble
- Vakit
- Niyet
Hadesten Taharet Nedir?
Namaz kılacak kimsenin, hades denilen manevî kirlerden temizlenmesi gerekir. Bu da kişinin abdestsiz ise abdest alması, cünüp ise gusül abdesti almasıyla olur.
Necasetten Taharet Nedir?
Necaset maddî pislik demektir. Namaz kılacak kimsenin bedeninde, elbisesinde ya da namaz kılacağı yerde necis yani pis sayılan bir madde varsa, namazdan önce bu pisliği mutlaka temizlemesi gerekir.
Setr-i Avret Nedir?
Namaz kılacak kimsenin, vücudunun bakılması haram olan yerlerini örtmesine setr-i avret denir. Avret yerleri, erkek ve hanım için örtülmesi farzolan ve başkalarına göstermesi haram olan yerlerdir. Namaz kılarken erkeklerin en az göbek ve diz kapağı arasını örtmesi gerekir. Buna diz kapağı da dâhildir. Hanımlar ise yüz, eller ve ayaklar dışında kalan bütün yerlerini örtmelidir.
Ayrıca dar elbise ile namaz kılmaktan kaçınılmalıdır. Namazda Allah'ın huzurunda olmaya yakışan bir şekilde giyinmeye dikkat edilmesi önemlidir. Vücudun rengini gösteren ince elbise ile de namaz kılınmaz.
Istikbâl-i Kıble Ne Demektir?
Kıble, Mekke şehrindeki Kâbe'dir. Istikbâl-i kıble, namazı Kâbe'ye yönelmek suretiyle kılmak demektir. Kıble sadece Kâbe binasından ibaret değildir. Islâm'a göre kıble, Kâbe'nin üstünden göğün en üst tabakalarına, altından da yerin merkezine kadar uzanan nuranî bir sütundur. Bu sebeple uçakta ya da yerin altında da olsak Kâbe hizasındaki bu nuranî sütuna yönelerek namazımızı kılabiliriz.
Kıblenin hangi taraf olduğunu bilemediğimiz zamanlarda en güzeli, sorabileceğimiz birisi varsa kıblenin yönünü ona sormaktır. Kıbleyi öğrenme imkânımız yoksa, kendi bilgilerimizle yönümüzü belirlemeye çalışır ve kalbimizle kıble olduğuna kanaat getirdiğimiz tarafa yönelerek namazımızı kılarız. Bu durumda isabet edemeyip yanlış yöne dursak bile namazımız geçerli olur. Namazı kıldıktan sonra yanlış yöne durduğumuzu anlasak ve doğru yönü öğrensek de namazı tekrar kılma mecburiyeti yoktur. Ancak eğer kıblenin ne tarafta olduğunu araştırmadan namaz kılmışsak ve kıbleye isabet etmemişsek o zaman namazımızı tekrar kılmamız gerekir.
Vakit Nedir?
Her namazın belirli bir kılma vakti vardır. Beş vakit namazı vakti içinde kılmak şarttır. Buna vakit denir. Vakit girmeden namaz kılmak caiz değildir. Vakit geçtikten sonra kılınan namaz da artık eda değil, kaza edilmiş olur.
Niyet Ne Demektir?
Namazla ilgili niyet, sırf Allah rızası için namaz kılmayı dilemek ve kılınacak namazın hangi namaz olduğunu bilmek, içinden geçirmek demektir. Içimizden, "Allah'ım, senin rızan için bugünkü öğle namazımın farzını kılmaya niyet ettim." demek, niyet şartının yerine gelmesi için yeterlidir. Rekât sayısını söylemek zorunluluğu yoktur. Cemaatle kılınan namazlarda, niyet edilirken "Imama uydum." denilerek, imama uyulduğunu belirtmek gerekir. Imamlığı üstlenen kişi de "Bana uyanların imamı olmaya niyet ettim." şeklinde niyet eder.
Namazın Içindeki Farzlar Nelerdir?
Namazın içindeki farzlar şunlardır:
- Iftitah tekbiri
- Kıyam
- Kıraat
- Rükû
- Secde
- Ka’de-i Ahîre
Iftitah Tekbiri Nedir?
Iftitah tekbiri, namaza başlama tekbiridir. Namaza "Allahü Ekber" diyerek başlanır.
Tekbirden önce namaza niyet edilmiş olmalıdır. Niyet ile tekbir arasına yeme, içme, konuşma gibi namaza yakışmayan işler girmemelidir. Bir de tekbiri ayakta iken almak gerekir.
Kıyam Nedir?
Kıyam, namazda ayakta durmak demektir. Farz ve vacib namazlarda ayakta durmak farzdır. Namazını ayakta kılmaya gücü yetmeyen oturarak kılabilir. Farz namaza ayakta başlayan kimse, daha sonra kendisini ayakta duracak kadar iyi hissetmezse namazına oturarak devam edebilir.Kıraat Nedir?
Namazda kıyamda yani ayakta iken bir miktar Kur'ân-ı Kerîm okumak gerekir. Buna kıraat denir.
Her rekâtta en az üç kısa âyet veya buna denk uzun bir âyet okumak farzdır. Cemaatle kılınan namazlarda Kur'ân okuma işini imam yapar. Imama uyan kişiler okumadan imamı dinler.
Rükû Nedir?
Rükû, namazda parmaklar açık olacak şekilde eller ile diz kapakları tutulup baş ve sırt düz olacak şekilde eğilmektir. Hanımların rükua varırken
tam eğilmeleri gerekmez. Hafif bir şekilde eğilmeleri yeterlidir. Bir de hanımlar, dizlerini tutmaz ve ellerini dizlerinin üzerine koyarlar.
Secde Nedir?
Secde; burnu, alnı, elleri, dizleri ve ayakları yere koymak demektir. Rükûdan sonra önce dizler, sonra ellerle beraber alın yere konulur. Her rekâtta iki kere secde etmek farzdır. Secde ederken alnı yere koymak farz, burnu yere koymak vaciptir. Zeminin sertliğini hissetmeyecek kadar yumuşak şeylerin üzerine secde etmek uygun değildir.
Secde, namazın en önemli rüknüdür. Çünkü Allahu Tealâ'ya gösterilen
saygının en üst noktasıdır. Secde, her türlü yabancı duygulardan uzak, saf bir kulluğun ifadesidir. Bu sebeple Efendimiz, "Kulun Allah'a en yakın olduğu an, secdedeki hâlidir." buyurmuştur.
Ka’de-i Ahîre Nedir?
Ka’de-i ahîre, namazın son rekâtında secdelerden sonra Ettehıyyâtü'yü okuyacak kadar oturmaktır. Buna son oturuş da denir. Namazın son bölümü olan ka’de-i ahîrede erkeklerin sol ayaklarını yere yayıp sağ ayakları dik olacak şekilde oturmaları sün- nettir. Hanımlar ise ayaklarını sağ tarafa yatık olarak çıkarıp sol kalçaları üzerine otururlar. Ancak erkeklerde hanımlar da sağlık ve beden durumlarına göre oturma şekillerinde değişiklik yapabilirler.