Oruç, imsak vaktinin başlamasından itibaren güneşin batışına kadar geçen süre içinde bir amaç uğruna bilinçli bir şekilde yeme içmeden ve cinsî ilişkiden uzak durup nefsi kontrol altına almaktır. Ramazan ayında oruç tutmak, Islâmın beş şartından biridir. Oruç, Müslümanlara Bakara sûresinin 183. âyetiyle farz kılınmıştır: "Ey iman edenler! Sizden evvelkilere farz kılındığı gibi, sizin üzerinize de oruç tutmak farz kılındı." 

Orucun Allah katındaki kıymeti, bir hadis-i kudsi ile şöyle bildirilmiştir: "Her iyiliğe karşı 10 mislinden 700 misline kadar mükâfat vardır. Ancak oruçlunun mükâfatı bu ölçünün dışındadır. Çünkü o, Benim içindir. Onun mükâfatını ancak Ben veririm." Ibadetlerimizi şuurlu bir şekilde yapmamız, imanımızın kuvvetli olması ve devamlılığı açısından çok önemlidir. Diğer ibadetlerde olduğu gibi orucun da farz kılınışının birçok hikmeti vardır. Orucun amacı sadece insanlara kuru bir açlık çektirmek değildir. Oruç ibadetinin en önemli özelliği insanları kötülüklerden alıkoyması, nefsin isteklerini frenlemesidir. Oruç; bedenimizi, ruhumuzu, duygularımızı terbiye ederek; erdemli, olgun, yardımsever, sevecen, merhametli insan yetiştirmeyi hedefler.

Allah'ın bizlere ihsan ettiği nimetlerin kıymetini aç ve susuz kalınca daha iyi anlar, Allah'a şükrümüzü daha güzel biçimde yerine getiririz. Oruç sayesinde, Allah'ın izin vermediği zaman diliminde bizim için helâl olan nimetlere dahi el uzatamadığımızı görür, başına buyruk olmadığımızı hatırlar, böylece kulluğumuzun daha çok farkına varırız.

Bir de oruç tutarken hiçbir baskı altında olmadan kendi yiyecek ve içeceklerimize dahi el süremeyiz. Oruç bize büyük bir sabır kazandırır. Nitekim Efendimiz, "Oruç sabrın yarısıdır, sabır ise imanın yarısı." buyurmuşlardır.

Oruçlu Bir Müslüman Nasıl Davranır?

Oruç, sadece yemeyi, içmeyi ve bir kısım dünyevî lezzetleri terk etmek değildir. Aynı zamanda her türlü kötülükten, günahtan uzak durabilmektir. Nasıl ki oruçlunun midesi yemek ve içmek lezzetinden uzak kalıyorsa; dili yalandan, gıybet ve dedikodudan; elleri haram ve kötü işlerden; kulakları günah olanı dinlemekten; ayağı günahlara yürümekten; kalbi ve kafası kötü düşünce ve niyetlerden uzak olmalıdır. Oruçlu iken evindeki helâl lezzetlere bile dokunmayan kişi, eğer orucunu ihlâs ve şuurla tutuyorsa haramlara, günahlara elbette girmez. Peygamber Efendimizin buyurduğu gibi: "Mümin o kimsedir ki kendisine bakılınca Allah akla gelir.

Ramazan Orucu Kimlere Farzdır?

Şu üç özelliği taşıyan herkese oruç farzdır:

1. Müslüman olmak.
2. Akıl ve şuur sahibi olmak.
3. Ergenlik çağına girmiş olmak

Oruca, akşam güneşin batışından itibaren ertesi günün kuşluk vaktine kadar niyet edilebilir. Ancak imsak vaktinden sonra bir şeyin yenilip içilmemiş olması gerekir. Ramazanın her günü için ayrı niyet gerekir. Çünkü her günün orucu ayrı bir ibadet sayılmaktadır.

Ramazan Orucu Hangi Durumlarda Ertelenebilir?

Aşağıdaki özürler Ramazan orucunu vaktinden sonraya ertelemeyi helâl kılar:

1. Ciddî sağlık problemi çıkaran hastalık.
2. Dinimize göre, seferî sayılabileceğimiz uzaklıkta bir yolculuğa çıkmak.
3. Oruç tuttuğu takdirde hayatî önem taşıyan bir tehdide maruz kalmak.
4. Hanımın hamile veya çocuğunu emziriyor olması.
5. Akla ve sağlığa zarar vermesi söz konusu olan şiddetli açlık ve susuzluk.
6. Oruca dayanamayacak ve sağlığı zarar görecek derecede yaşlı olma hâli.

Ramazan Orucunu Vaktinde Tutamayan Ne Yapar?

Yukarıda belirtilen sebeplerin herhangi birinden dolayı Ramazan orucunu tutamayan kişi, bu engeller ortadan kalktığında tutamadığı oruçlarını günü gününe kaza eder. Aşırı yaşlılık ve ağır hastalıktan dolayı iyileşme ihtimali çok zayıf olan özür sahipleri, tutamadıkları her bir gün oruç için fidye verirler. Fidye, fakir bir kimseyi sabah ve akşam doyuracak olan bir günlük yiyecek miktarıdır. Eğer sonradan özürleri geçer de iyileşirlerse oruçlarını ayrıca kaza ederler.

Orucu Bozmanın Cezası Var mıdır?

Geçerli bir mazeret olmadıkça başlanmış olan orucu bozmak çok günahtır. Bozulan her orucun sonradan günü gününe kaza edilmesi gerekir. Farz olan Ramazan orucunu kasten bozmak ise kefaret gerektirir.

Kaza ve Kefaret Ne Demektir?

Orucu bozan bazı hâller sadece kaza orucu, bazı hâller ise hem kaza hem de kefaret orucu tutmayı gerektirir.

Kaza, hiç tutulmayan veya tutulmaya başlanıp da istek dışında bozulan bir Ramazan orucunu sonradan günü gününe tutmaktır.

Kefaret ise kasten bozulan bir günlük Ramazan orucu yerine ceza olarak iki ay birbiri ardınca oruç tutmaktır. Ayrıca bozulan orucun da kaza edilmesi gerekir. Üzerinde kefaret borcu olan biri, bu iki aylık orucu hiç ara vermeden peş peşe tutmak zorundadır.

Orucu Bozmayan Hâller Nelerdir?

1. Oruçlu olduğunu unutarak, yemek ve içmek.
   1. Peygamber Efendimiz bu konuda şöyle buyurmuştur: "Bir kimse oruçlu olduğunu unutarak yer, içerse orucunu tamamlasın, (sakın) bozmasın. Çünkü onu, Allah yedirmiş, içirmiştir." Unutarak yiyip içerken oruçlu olduğunu hatırlayan kimse hemen ağzını boşaltıp yıkar ve oruca devam eder.
2. Bir suya dalıp kulağına suyun kaçması.
3. Kendi isteği dışında boğazına toz ve duman girmesi.
4. Mide bulanması sebebiyle kişinin kendi isteği dışında kusması.
5. Uyurken ya da sadece bakmak veya düşünmek sebebiyle cünüp olmak.
6. Geceleyin cünüp olduğu hâlde sabaha kadar yıkanmayıp gündüz yıkanmak.
7. Dişleri arasında sahur yemeğinden kalan nohut miktarından az olan kırıntıyı yutmak.
8. Ağzındaki tükürüğü yutmak. Ağzından dışarı çıkıp tamamen ayrılan tükürüğü tekrar yutmak orucu bozar.
9. Ağzına gelen balgamı yutmak.
10. Göze ilâç damlatmak.
11. Kan aldırmak.
12. Gözlerine sürme çekmek.
13. Cilde krem veya merhem sürmek. (Bu maddeler derideki gözenekler yoluyla vücuda alındığından oruç bozulmaz.)